Ulteriori informazioni
W tomie pod tytulem 1863 przedstawiony jest obraz Powstania Styczniowego, ktory, ze znacznym zreszta opoznieniem, bo dopiero na przelomie XIX i XX wieku, stworzyli wielcy polscy pisarze Stefan Zeromski i Eliza Orzeszkowa. To owczesne opoznienie mialo dwie przyczyny. Jedna, jawna i mniej wazna, byly restrykcyjne dzialania carskiej cenzury. Druga, ukryta i znacznie wazniejsza, byly roznice w ocenie Powstania Styczniowego i jego dziedzictwa - roznice, ktore na wiele dziesiecioleci podzielily polskie spoleczenstwo. Literatura potrzebowala troche czasu, zeby sie z tym uporac.
W opowiadaniu "Rozdziobia nas kruki, wrony", jednym z najwiekszych arcydziel literatury polskiej, oraz w Echach lesnych Stefan Zeromski, w symbolicznym skrocie ukazal stan duszy polskiej - jej tragiczne rozdarcie w drugiej polowie XIX wieku.
Cztery opowiadania Elizy Orzeszkowej z tomu Gloria victis mowia o tym, jak Powstanie wygladalo z perspektywy szlacheckich dworow na wschodnich kresach Rzeczpospolitej.
W jednym z tych opowiadan mamy wizerunek Romualda Traugutta, ktory zanim zostal dyktatorem, walczyl wlasnie tam, na Polesiu - ten wizerunek Orzeszkowa sporzadzila na podstawie wspomnien z lat swojej mlodosci.
W esejach Andrzeja Nowaka i Jaroslawa Marka Rymkiewicza, zamieszczonych na koncu ksiazki, czytelnik znajdzie wspolczesna analize i ocene wydarzen roku 1863.
