Ulteriori informazioni
Wznowienie Autobiografii ukazuje sie w 80. rocznice urodzin pisarza.
Przyczyna, Suterena, Oddech, Chlod, Dziecko - autobiograficzny piecioksiag wybitnego austriackiego prozaika i dramatopisarza - to drobiazgowa rekonstrukcja lat dojrzewania. Analiza "niszczycielskich machin" - szkoly, rodziny, instytucji, spoleczenstwa, ich nieznoszacej sprzeciwu, bezwzglednej opresyjnosci. To brutalna ocena tepego i zaslepionego w swym konformizmie narodu, nieskonczonej ludzkiej obojetnosci. To nieskrywana manifestacja gniewu i pogardy, hold zlozony samotnosci i jednoczesne jej przeklenstwo. To przeprowadzana na sobie samym wiwisekcja.
Autobiografie to klucz to zrozumienia Thomasa Bernharda, klucz, bez ktorego nie mozna w pelni przyswoic jego powiesci, pojac pisarskich obsesji i pogladow politycznych. To czasy i wydarzenia opisane w Autobiografiach uksztaltowaly Bernharda jako pisarza i jako zacieklego krytyka Austrii i austriackosci, ale przeciez nie tylko - takze jako przeciwnika historycznej amnezji i skrywania nazistowskich brudow pod eleganckim dywanem w mieszczanskim salonie.
Bernhard nie byl wrogiem ludzi, byl zacieklym wrogiem ludzkiej hipokryzji. Ku wscieklosci zadowolonego z siebie spoleczenstwa Bernhard brutalnie demaskowal jego zaklamanie.
Autobiografie wyszlifowaly takze jego niepowtarzalny, chirurgicznie precyzyjny styl. Trzeba poznac Autobiografie, zeby nie tylko poznac Bernharda i Austrie, ale zeby dolozyc kolejny rozdzial do wielkiej pracy - proby zrozumienia minionego wieku, ktorego ponury cien wciaz nad nami wisi. Jesli nie bedziemy czytali Bernharda, wiek XX kiedys do nas wroci, jeszcze bardziej spotwornialy, niz go zapamietalismy.
Proza Bernharda, trudna, zapetlona w swoich obsesjach, drazniaca, jest jednak wielka odtrutka na bezmyslna wegetacje w toksycznych oparach samozadowolenia kultury masowej.
Krzysztof Varga
