Read more
Esaret, Tanzimat roman ve hikayesinde en cok islenen konulardan biridir. Hatta dönem edebiyatinin duygusal cercevesini neredeyse tek basina esaret cizer. Samipasazade Sezai de esaret aleyhindeki düsünceleriyle kendinden önce yazilanlardan daha derli toplu ve olgun bir bakis acisi gelistirdigi Sergüzest romaninda, kendi hayatindan getirdigi birtakim gözlemleri de kullanir. Elbette Samipasazade Sezai, esareti sadece romantik ve melankolik bir duygunun tezahürü olarak görmez. Annesi Gülarayis Hanimin Kafkasyadan kacirilmis bir Cerkes kizi olusu, babasi Sami Beyin konagindaki esirlerin acikli hallerine ve Vuslat adli bir cariyenin veremden ölümüne sahit olmasi vb. sebeplerle esareti, insan hürriyetine karsi islenen bir cinayet olarak gördügü muhakkaktir. Sergüzestte siyas olarak hürriyet fikri kendine yer bulamamis olsa da, sahs hürriyet fikrinin önemsendigi görülmektedir. Bu tercih, sahs hürriyete sahip olunmadan, siyas anlamda hürriyeti elde etmenin imkansiz olusunu da ifade etmektedir. Bazi konularin acikca yazilamadigi ve siyasetten uzak durulmasi gereken buhranli bir dönemde, mutlaka cözülmesi gereken sosyal bir problem üzerinde durmanin yazara cazip geldigi söylenebilir. Medenilesmenin, medeni olmanin en belirgin vasiflarindan biri insanin hürriyeti meselesidir. Tanzimat Dönemi yazarlari, Bati medeniyetine baktiklarinda, bu büyük medeniyetin en önemli yapici unsurlarindan biri olarak insan iradesini görür. Bu noktada Samipasazade Sezainin de kadinlarin durumunu insan iradesi ve sahsi hürriyet baglaminda degerlendirdigi aciktir.
