Read more
Temel haklarin yalnizca devleti ilgilendirdigi, yalnizca kamu hukukunda etkisi oldugu görusunun gecerliligini yitirdigi günümüzde, Kita Avrupasi ülkelerinden denizasiri ülkelere kadar hukuk sistemleri ne kadar farkli olursa olsun ve temel haklari dikkate alma nedenleri veya temel haklarin özel hukuka etkisine dair teorik aciklamalari ne olursa olsun, mülkiyet hakkindan kisilik hakkina, sözlesmeler hukukundan aile hukukuna iliskin cok farkli özel hukuk ihtilaflarinda temel haklarin özel hukuka ne denli etki edebildigi cok cesitli emsal kararlar ile acikca görülmektedir. Türkiyede de temel haklarin -özel hukuka etkisinin ister devletin pozitif yukumlulügu nedeniyle, ister yatay etki teorisi sayesinde, istersek de yalnizca Anayasamizin baglayiciligi hakkindaki hükmü ile kapsamindaki temel hak ve ödevlerin herkesi muhatap aldigina dair acik düzenlemesi nedeniyle olsun- özel hukuk üzerindeki etkisinin kacinilmaz oldugu ortaya koyulmus, AY m. 90 uyarinca da özel hukuka etki edecek temel haklarin Insan Haklari Avrupa Sözlesmesi düzenlemelerini ve Insan Haklari Avrupa Mahkemesi kararlarini da kapsadigi izah edilmistir.
Kisilik hakki kavrami da, Türkiyede tanimlama veya sinirlayici sekilde icerigindeki degerleri sayma ihtiyaci olmaksizin hukukumuzda yer alarak, temel haklarin özel hukuka etkisine dair özel hukuktaki bir kapi vazifesi tasimaktadir. Anayasamizin temel hak ve ödevlerin muhataplarina dair hükmü ve baglayiciligi hakkindaki acik düzenlemesi ile kisilik hakki degerleri kapsaminda kisinin vücut butunlugunun, itibarinin, özel hayatinin ve hatta kisinin özgürlüklerinin yer almasinin birlikte degerlendirilmesi, kanaatimizce, kisilerin temel haklarinin ihlal edildigini özel hukuk yargici önünde de ileri sürebilmesi sonucunu dogurmaktadir. Böylece Türkiyedeki özel hukuk yargicinin, kisilik hakki kapsamina giren degerleri IHAMin gunumuz gelismelerine ayak uyduran dinamik yorumlari cercevesinde ele almasi ve kisilik hakkina saldirinin tespiti veya menfaatler arasindaki dengenin kurulmasi icin benimsenen ölcütlerde IHAM kararlarini dikkate almasi ile kisilik hakki ihlaline dair kararlar toplumdaki önemli uyusmazliklarin cözümünde etkili bir yol olarak karsimiza cikabilecektir.ARKA KAPAKTAN
