Read more
Pragin 20. yüzyil mimarligi dengesiz dagilimli dönem agirliklari ile karakterize olur. Yüzyil, Viyana kökenli bir Art Nouveau türevi sayilabilecek Sezession akimi ile baslar. Az ama yüksek düzeyli örnekler veren bir dönemdir bu. Ardindan, 1910lardan baslayarak, Cek Kübizmi diye adlandirilan buraya özgü bir mimarlik, sanat ve tasarim akimi dogacaktir. Cekler, yeni kazandiklari bagimsizliklarini kendilerine ait bu tutumla taclandirmayi denerler. Cek Kübizmi sürüp giderken, 1920 ve 30larin Avrupa, hatta dünya ölcüsünde önem tasiyan alabildigine üretken atmosferi belirir. O yillarin üretkenligini bir yandan cok bireysel, bicimci ve detayci yaklasimiyla sasirtici bir Prag Kalesi yeniden yapimi gerceklestiren Plecnik, öte taraftan da capcanli bir Modernizm temsil etmektedir. Özellikle Modernistler olaganüstü aktiftirler. Karel Teige gibi ideolog-kuramcilar Le Corbusier ile polemiklere girmekte, Cek dergileri ve kitaplari Avrupanin her yerinde ilgi görmekte, Cek yapilari her Modernist kitapta örnek tasarimlar olarak yayimlanmaktadir. Birinci Dünya Savasinin varettigi genc Cekoslovakya dünyanin en önemli endüstri güclerinden biridir. Bu durum mimarliktan baslayarak tüm sanat ve tasarim alanlarinda yankisini bulmus gibidir. Hemen Ikinci Dünya Savasi öncesindeki Alman isgali ve Nazilerin kovulusunun arkasindan da Sovyet bloguna katilis, ülkenin endüstriyel gücünün oldugu gibi, tasarim yaraticiliginin da sonunu getirir. 10945-1990 arasinda Pragda ve genelde Cek ülkesinde kaydadeger bir mimari ürün verilmeyecektir. Sovyet blogunun yikilisi ise hizli bir degisim baslatir. Slovakyadan kopan Cekya, kapitalist Avrupaya ekonomik acidan oldugu gibi, mimari etkinlige girisemese de, 1920 ve 30larin Modernist mimarligina sahip cikar. Loosun Müller Villasi gibi Modernist basyapitlar restore edilir. Prag artik yeniden, sadece tarihselgeleneksel yapi stoguyla degil, yaratici güncel mimarligiya da dünya gündemini mesgul etmeyi beklemektedir.
