Read more
Ruch kibucowy to jeden z najbardziej fascynujacych fenomenow wspolczesnej historii - od poczatku XX wieku rozsiane po calym Izraelu niewielkie, kilkusetosobowe wspolnoty probowaly wcielac w zycie idee rownosci, wolnosci i sprawiedliwosci spolecznej, rezygnujac z wlasnosci prywatnej, indywidualizmu, a takze "burzuazyjnych" wiezi rodzinnych. Jednak wychowane w kibucach dzieci po latach powiedza, ze byly ofiarami zlozonymi na oltarzu ideologii.
Jednym z dzieci kibucu byla Jael Neeman. Jej ksiazka opowiada o doswiadczeniach kilkudziesieciu tysiecy jej rowiesnikow. Nie przez przypadek autobiograficzne "ja" zastapione jest przez "my".
"Mowilismy w liczbie mnogiej. Tak sie urodzilismy i tak roslismy" - pisze Neeman. Dzieci mieszkaly we wspolnych, koedukacyjnych pokojach, razem sie uczyly, pracowaly w gospodarstwach dzieciecych, wspolnie odkrywaly seks, milosc, przezywaly pierwsze zawody i rozterki.
Bylismy przyszloscia nie jest rozprawa naukowa. Nie jest tez rozliczeniem z bolesna przeszloscia. To piekna, pelna emocji opowiesc o dziecinstwie i dojrzewaniu w swiecie przesiaknietym ideologia, ktora zaczela walic sie pod wlasnym ciezarem.
Wiele lat temu, zaraz po wyjezdzie z PRL, spedzilem w jednym z kibucow Doliny Jezreel kilka cudownych miesiecy. Owczesny kibuc zachwycil mnie swa prostota, pieknem, zludna rownoscia i naiwna wiara w lepszy swiat. Gwaltowny wyjazd pozostawil po sobie niedosyt i nieugaszona tesknote. Czytajac Bylismy przyszloscia Jael Neeman, przezylem swoiste déja vu; ze zdwojona moca wrocily dawne zapachy i krajobrazy. Jael Neeman napisala ksiazke niezwykla; wzruszajaca autobiografie, pelna czaru, przewrotnego humoru i autoironii. Jest to przejmujacy pamietnik dorastajacej dziewczyny, a takze historia wzlotu i upadku pewnej idei, ktora moze od samego poczatku skazana byla na kleske.
Michal Sobelman
Bardzo trudno jest pisac o kibucu, nie domagajac sie zadoscuczynienia, nie poddajac sie zgorzknieniu, nie popadajac w cynizm. Na tym wlasnie polega cudowna zlozonosc tej ksiazki. (...) Kibuc, slusznie zreszta, nie jest przedstawiony jako porazka, lecz jako tragedia. I jak kazda tragedia, rowniez ta miala w sobie wiele naiwnosci, wolnosci i czystosci - obok wszystkich swoich patologii.
Jair Garboz, Yedioth Ahronot
W swojej wspanialej ksiazce Bylismy przyszloscia Jael Neeman opowiada historie swojego dziecinstwa, ktora jest zarazem historia prywatna i historia zbiorowa.
Tal Marmelstein, Israel Hayom
Ta ksiazka to takze proba zrozumienia pokolenia zalozycieli kibucow, tworcow odwaznego eksperymentu spolecznego, ktory ostatecznie sie nie powiodl. Oni sami i ich dzieci zaplacili za to wysoka cene. I oto Jael Neeman zwraca sie do nich otwarcie, mowi o tym, co ja wtedy ranilo, lecz takze o tym, ze wspomina swoje dziecinstwo z czuloscia.
Arnon Lapid, Yedioth Hakibbutz
Jael Neeman napisala wspaniala ksiazke. Jest artystka 'chlodnego' jezyka, mistrzynia niedopowiedzen.
Amir Ben-Dov, Time Out Tel Aviv
