Read more
Wspolczesna prasa finansowa rozpisuje sie na temat danych mowiacych o podazy pieniadza. W kazdy piatek inwestorzy gieldowi z zapartym tchem czekaja na najswiezsze informacje z rynku pienieznego, ktore czesto wplywaja na poniedzialkowe notowania na Wall Street. Jesli podaz pieniadza gwaltownie wzrasta, oznacza to, ze stopy procentowe moga pojsc w gore, ale moga tez pozostac na obecnym poziomie. Prasa straszy czytelnikow zlowieszczymi prognozami dotyczacymi posuniec Rezerwy Federalnej lub regulacji, ktore moga wprowadzic banki i inne instytucje finansowe.
Przywiazywanie tak duzej wagi do kwestii podazy pieniadza to zjawisko raczej nowe. Do lat 70-tych XX w., w czasie Ery Keynesa, na temat pieniadza i kredytu bankowego nie pisano niemal wcale. Zastanawiano sie raczej nad wzrostem Produktu Narodowego Brutto, polityka fiskalna rzadu, wydatkami, przychodami i deficytem. Banki i podaz pieniadza to byly zagadnienia generalnie ignorowane. Jednak po latach chronicznej i przyspieszajacej inflacji - ktorej keynesisci nie potrafili zaradzic - i po wielu nawrotach "inflacyjnej recesji", stalo sie jasne dla wszystkich - nawet dla keynesistow - ze cos tu nie gra. W ten sposob w centrum uwagi znazla sie podaz pieniadza.
Mnogosc definicji podazy pieniadza moze wprawiac przecietnego czlowieka w zaklopotanie. O co chodzi z tymi wszystkimi M, od M1A i M1B do M8? Ktory z tych symboli oznacza prawdziwa podaz pieniadza, o ile ktorykolwiek samodzielnie do tego wystarcza? I moze najistotniejsze: dlaczego depozyty bankowe wliczone sa do roznych M jako podstawowy skladnik podazy pieniadza? Wszyscy dzis wiedza, ze papierowe dolary, emitowane wylacznie przez Banki Rezerwy Federalnej, zawierajace napis "ten banknot jest legalnym srodkiem platniczym do regulowania wszelkich zobowiazan, publicznych i prywatnych", to pieniadze. Ale dlaczego rachunki biezace uwazane sa za pieniadz i na jakiej zasadzie powstaja? Czyz nie mozna ich wyplacic na zadanie w postaci gotowki? Dlaczego wiec wklady na zadanie to tez pieniadz, a nie tylko papierowe dolary, ktore je reprezentuja? Jedna z niezwyklych implikacji zaliczania wkladow na zadanie do skladnikow podazy pieniadza jest stwierdzenie, ze banki tworza pieniadz; ze w pewnym sensie sa fabrykami pieniedzy. Ale czy banki nie przekierowuja jedynie powierzonych im oszczednosci, pozyczajac je inwestorom lub konsumentom? Skoro banki otrzymuja nasze oszczednosci i nastepnie je pozyczaja, to jak wlasciwie tworza pieniadze? W jaki sposob pasywa bankowe staja sie skladnikiem podazy pieniadza?
