Read more
Yusuf has hacib ve kutadgu bilig
Yusuf has hacib 1017 1018 - 1071 1072 yillari arasinda yasamis, bilinen ilk türk-islam sairidir. Edeb zevki yüksek, kamil bir insandir. Müslüman türklerin temel yapisi hakkinda saglam ve genis bilgilere sahiptir. Kutadgu biligde bu yapinin güclenmesi icin örnek insan karakterinin nasil insa edilecegini, eserinin kahramanlari vasitasiyla anlatir.
Arapca ve farsca bilmesine ve o dönemde dn ve edeb eserlerin bu dillerle yazilmasinin yaygin bir aliskanlik olmasina ragmen eserini türkce yazmistir. Insan topluluklarinin millet haline gelebilmesinde dilin önemini de nasil kullanilmasi gerektigini de cok iyi bilmektedir. Cok mükemmel bir türkcesi vardir. Denilebilir ki orkun kitabelerindeki muhtesem türkcenin vezin ve kafiye kaftani giydirilmis seklidir. Cümleleri, sayfalar dolusu düsüncenin efradini cami, agyarini mani tarzda özetidir.
Birkac örnek
güzel koku ve bilgi, birbirine benzer. Insan bunlari yaninda gizli tutamaz. cimri, kendi malini kendisinden esirger. Baskasinin hakkini vermesi mümkün degildir. alimin sözü, toprak icin su gibidir. Topraga su verilince nimet cikar. vücudun besini agizdan, ruhun besini kulaktan alinir. seytan din hirsizidir. ister seker ve helva, ister dari ve arpa yemis olsun, doyup yatan insan sabah yine ac kalkar. allah insana iki göz, iki kulak vermistir. Biri dünya, digeri ahret icindir.
Yusuf has hacib, konusturdugu her sahsi, titizlikle secmis, kendi bilgisini, düsüncelerini ve irfanini onlarin diliyle muhataba anlatmistir. Her bir cümle, onun irfan ve hüneriyle hikmet libasina bürünmüstür.
