Read more
Podstawa ich dzialania, politycznej aktywnosci byl i jest kwadrylemat: Dios, Patria, Fueros, Rey. Byli i sa wierni Bogu, Ojczyznie, Prawom i Wolnosciom Realnym, Krolowi. Tylko podkreslanie roli krola, legitymizmu i legalizmu jako zagadnien zwiazanych z panowaniem krolewskim, z prawowitoscia wladzy krolewskiej odroznia ich od klasycznych republikanow typu Cycerona. Osoba krola, legitymujacego sie "starozytnym" prawem do tronu, a wlasciwie - w ich rozumieniu - pochodzeniem swego urzedu i wladzy od Boga, jest dla nich osobowym zwornikiem i zarazem gwarantem suwerennosci Ojczyzny, obrony Ojczyzny i niezbywalnych praw jednostki ludzkiej. Historia ich mysli i ruchu, historia sporow intelektualnych i wojen, jakie prowadzili na przestrzeni ostatnich prawie 200 lat, jest tematem tej ksiazki. Publikacja ta jest zarazem swoistym kalendarium, w ktorym niezwykle skrupulatnie zapisano historie oporu tradycji wobec rewolucji, wiernosci Bogu zderzonej z wiarolomstwem nawet wobec czlowieka. Czytelnika Polskiego zainteresuje niewatpliwie i pobudzi do refleksji kwestia pewnej odmiennosci losow dwoch - nie tak dawno jeszcze - arcy-katolickich narodow Europy: hiszpanskiego, ktoremu tez poswiecona jest ta ksiazka, i polskiemu. Wydaje sie, ze narracja autora pozwala zrozumiec polskiemu czytelnikowi, dlaczego dla karlistow, tradycjonalistow hiszpanskich tak wazny byl krol, podczas gdy w tradycyjnej Polsce raczej prawo do uczestniczenia w jego elekcji; dlaczego dla Hiszpanow wiara katolicka i wiernosc jej byla i jest zasadniczym powodem usprawiedliwiajacym oddanie zycia, a dlaczego w przypadku niegdysiejszych Polakow wiara byla mniej istotna niz wolnosc Ojczyzny; dlaczego wreszcie obie te nacje zarowno cenily sobie i byly oddac zycie w obronie realnych wolnosci i swobod broniac ich przede wszystkim przed uroszczeniami wlasnej wladzy - krola z urodzenia lub z wyboru. Obcujac z niniejszym
dzielem, jak pisal profesor Jan Kieniewicz w swej recenzji: ...mamy do czynienia z wybitna monografia przygotowana przez znawce europejskich nurtow zachowawczych. [Jest to] doskonale wprowadzenie do hiszpanskiej mysli zachowawczej, ujetej na tle europejskim. Wynika to nie tylko z erudycji autora, ale takze z precyzji jego myslenia. Na swietnie dobranych przykladach pokazuje istote postawy zachowawczej i dowodzi jej znaczenia w panoramie hiszpanskiej mysli politycznej. Szereg waznych zjawisk z dziejow Hiszpanii zyskuje w ujeciu autora nowe i bardzo ciekawie zaprezentowane ujecie. (...)Sa jednak powazne powody, by monografie Jacka Bartyzela przedstawic (...) czytelnikom polskim. (...) jego intencja bylo ukazanie karlizmu jako ruchu i doktryny na wskros kontrrewolucyjnej. A to jest sprawa wymagajaca wielkiej uwagi, ze wzgledu na calkowicie odmienne doswiadczenia polskie. Z perspektywy polskiego poznawania Hiszpanii bardzo istotne znaczenie ma takze zwrocenie uwagi na tradycje las Espanas, czyli koncepcji przeciwstawnej nowoczesnemu nacjonalizmowi".
