En savoir plus
Lalka i Marks to powiesc Maryam Madjidi, urodzonej w Teheranie francuskiej pisarki pochodzenia iranskiego. Piekno i sila tej autobiograficznej prozy przyniosly autorce w 2017 roku prestizowa nagrode Goncourtow w kategorii "Pierwsza powiesc".
Rzadzony przez ajatollahow Iran; rodzice - zagorzali komunisci, probujacy cwiczyc piecioletnia corke w pogardzie dla wlasnosci; wujek dzielacy cele z intelektualista, ktory co rano oglada kreskowke, by uslyszec podkladajaca w nim glos zone; cmentarz, na ktorym ulewne deszcze odslaniaja plytko pochowane ciala wiezniow; rozstrzelany przyjaciel rodziny, po ktorym oszalalej z bolu matce zostal plastikowy sandal; straznik, ktory na lotnisku zabiera kobiecie paszport, bo spod chusty wysunal sie jej kosmyk. Oto Iran ? miejsce pierwszych narodzin, ktore Maryam Madjidi opuszcza w wieku szesciu lat.
Croissanty, krwiste mieso i inne barbarzynskie potrawy; nowy jezyk, ktory dojrzewa w milczacej dziewczynce i uwolniony zmienia ja w jednej chwili w dziewczynke bardzo gadatliwa; zawstydzenie innoscia i majace sprac to pietno klasy specjalne. Oto Francja ? miejsce drugich narodzin.
Zal po utraconym jezyku dziecinstwa i najblizszych, powrot do perskiego i pojednanie ze soba, studia nad poezja Omara Chajjama w aulach Sorbony, powrot do Iranu, milosc, kolejne dalekie wyjazdy, w koncu powrot do Paryza, wolnosc. Oto czas trzecich narodzin. Czas, w ktorym urodzila sie ta ksiazka.
"W powiesci Lalka i Marks mamy do czynienia z poteznym problemem tozsamosci, ktory sygnalizowal juz w Listach perskich Monteskiusz pytajac: "Jak mozna byc Persem?". Maryam Madjidi podwaja pytanie XVIII-wiecznego mysliciela, dorzucajac don formule: "Jak mozna byc Francuzem?". Na kanwie tej "rywalizacji jezykow" osadzona jest opowiesc autobiograficzna pisarki, ktora swoim kunsztem i rzemioslem artystyczno-jezykowym dorownuje najtezszym piorom wspolczesnej prozy francuskiej. Warto wiedziec, ze dla Madjidi problemem nie jest wybor miedzy francuskim a perskim. Ona chce znalezc swoj wlasny, niepowtarzalny jezyk - jezyk, ktory pozwoli jej "odgrzebac zmarlych" (...).
Pasjonujaca narracja, znakomity styl, niemale walory edukacyjne, wielki kunszt i precyzja w sztuce przedstawiania rzeczywistosci oraz bajecznie poetycki jezyk prozy - oto glowne zalety tego klejnotu literackiego, swietnie wypelniajacego luke iransko-francuskiego powinowactwa z wyboru".
Prof. Remigiusz Forycki
