Read more
Modalite-metafizik iliskisi erken dönemden beri düsünce tarihinin siklikla incelenen meselelerinden biri olup günümüzde de önemini korumaktadir. Son dönem Osmanli ulemasi arasinda ön plana cikan isimlerden Ismail Gelenbevi gerek mantik gerek metafizik konulari iceren cokca eser kaleme almis ve hem muasirlari hem de sonra gelenlerce takip edilmis, incelenmistir. Modalite konusunda Risaletü miftai babil-müveccehat isimli bir eser de kaleme alan Gelenbevi ayni zamanda Burhan f Silmil-mizan isimli mantik kitabi ve bircok kisa risalesi ile modalite tartismalarina ciddi bir katki sunmustur. Bu calisma, modalitenin mantik ilminde nasil ortaya ciktigini ve modaliteden metafizige gecisin keyfiyetini incelemeyi hedeflemektedir. Söz konusu gecis ile kasit pratik örneklerde modalitenin etkisinin gösterilmesi degil, aksine mezkur iliskinin teorik zemininin kurulmasidir. Yani bu calismada herhangi bir belirli metafizik meseleye modal zeminde deginilmeyecek, metafizigin modal zeminde nasil insa edildigi arastirilacaktir. Bu insanin güvenilirligini temin etmek icin modalitenin metafizikten herhangi bir ilke almadan insasina, mantigin metafizik bir ilim olarak öncelemesinin keyfiyetine odaklanilacaktir. Ayrica modalitenin ortaya ciktigi zemini arastirmak icin bes tümel konusuna kadar inerek detayli bir inceleme yapilacak ve ikinci bölümde modalitenin insasi olmaksizin bir metafizigin mümkün olmadigi Gelenbevi örneginde gösterilecektir.
Bu calisma, insanin düsünme sürecinin keyfiyetini inceleyip onu hatadan korumayi hedefleyen disiplin olan mantigin, modalite konusu özelinde varliga dair algimizi insa eden metafizik ile olan iliskisini incelemektedir.
