Read more
Lemkowie - tragiczne dzieje narodu, ktory niemal przestal istniec
Lemkowie. Losy zaginionego narodu Marka Koprowskiego to ksiazka przyblizajaca historie Lemkow-Rusinow. Narod ten, zyjacy od wiekow w Karpatach, po przesiedleniu do ZSRR i na polskie Ziemie Odzyskane, utracil swoja ojczyzne. Owe "gory" sa dla nich tym, czym dla Polakow Kresy - utracona "Arkadia", gdzie wszystko bylo lepsze, bo swoje.
Choc nadal istnieje szansa na renesans tej narodowosci, wciaz napotyka ona liczne przeszkody. Ukraincy staraja sie zukrainizowac wszystko, co zawsze kojarzylo sie z Lemkami. Uwazaja bowiem, ze jest to co najwyzej grupa etniczna i miano narodu jej nie przysluguje. W swych staraniach osiagaja jednak tylko czesciowy sukces.
Ksiazke otwiera obszerny szkic historyczny dotyczacy dziejow Lemkow-Rusinow od polowy XIX w. do chwili obecnej. W odroznieniu od dotychczasowych opracowan, opisujacych temat Lemkowszyzny w sposob hermetyczny, naukowy, szkic ten napisany zostal niezwykle przystepnie. Nie traktuje Lemkow i ich kultury wylacznie jako folkloru, ciekawostki czy "resztki po wielonarodowej Rzeczypospolitej".
Lemkowie sa pelnoprawnym narodem o wlasnej, odrebnej kulturze i tozsamosci. Sa takze narodem skrzywdzonym. Pomimo wiernosci Rzeczypospolitej, zastosowano wobec niego surowe reguly Operacji "Wisla" i potraktowano jak Ukraincow, ktorzy wspierali dzialania OUN-UPA. Tymczasem na srodkowej i zachodniej Lemkowszczyznie formacja ta zadnych wplywow nie miala.
Publikacja Koprowskiego zawiera rowniez bezposrednie relacje rodowitych Lemkow - Teodora Gocza i jego zony Marii z Zyndranowej kolo Dukli w Beskidzie Niskim. Opowiadaja oni o historii swoich rodzin, miejscowosci, gdzie przyszlo im mieszkac, a takze dziele ich zycia - Muzeum Kultury Lemkowskiej. Mlode pokolenia Lemkow sa z kolei reprezentowane w ksiazce przez Bogdana Gambala, dzialacza "Ruskiej Bursy" w Gorlicach - odrodzonej instytucji sluzacej spolecznosci lemkowskiej.
Marek Koprowski jest jednym z najciekawszych polskich popularyzatorow historii.
"Do Rzeczy"
Marek A. Koprowski
Pisarz, dziennikarz, historyk zajmujacy sie tematyka wschodnia i losami Polakow na Wschodzie. Plonem jego wypraw i poszukiwan jest wiele ksiazek, z czego kilkanascie ukazalo sie nakladem Wydawnictwa Replika. Za serie Wolyn. Epopeja polskich losow 1939-2013 otrzymal Nagrode im. Oskara Haleckiego w kategorii "Najlepsza ksiazka popularnonaukowa poswiecona historii Polski w XX wieku". Jest tez laureatem nagrody "Polcul - Jerzy Bonicki Fundation" za dzialalnosc na rzecz utrzymania kultury polskiej na Wschodzie.
